Çek Yasası Bankalar birliğinin yasasıdır.

Meclis Tutanaklarındaki CHP GRUBU ADINA Sayın ŞAHİN MENGÜ’nün Konuşması -Sayın Başkan, değerli milletvekilleri öncelikle bir eksiklik var benim anlayabildiğim kadarıyla Sayın Bakanın sağ tarafında Bankalar Birliği Başkanı, sol tarafında da parayla oynayanların lobisinin başkanının oturması gerekiyordu. Maalesef bu çek kanunu başından sonuna baktığınız zaman hiçbir değişiklik getirmiyor. Şu anda karşılıksız çek nedeniyle cezaevinde bulunan belki 2 bin, 3 bin, 5 bin kişiyi dışarı çıkartmaya yarıyor. Onun dışında, çek olayına en ufak bir katkısı yok.

Bakın, 1980 yılına gelinceye kadar çekin Türkiye'de bir itibarı vardı. Çek, hakikaten, itibar belgesiydi. 1980'den sonra Türk ekonomisindeki değişimler, kötüye gidişler, bononun yerine çeki ikame etti. Biz bugün bononun yerine çekin ikame edilmesini yasalaştırmaya başlıyoruz.

Fiilen var olan, 1980'den evvel uygulanmayan, 1980'den sonra başlayan vadeli çek olayı, çek üstündeki bütün itibarı kaldırmış, çeki tamamıyla bir bono hâline getirmiştir. Bütün hukukçular bilirler, kıymetli evrak hukukunda bono bir kredi müessesesidir ama çek bir havale müessesedir. Bu havale müessesesini biz bugün kaldırıyoruz ve bir kredi kurumu vadesi hâline getiriyoruz.

Olaya baktığınız zaman, bu çek kanunu değişikliğinden sonra bir kısım insanların borçlarının ertelenmesi için süre tanındığı gibi bir anlam ortaya çıkıyor. Ancak, bu arada çek kanununu doğru incelerseniz, bankalar ile bu şahıslar arasındaki irtibatı da kesiyorsunuz, bu insanların finansal kaynak bulmasını da engelliyorsunuz. Söylenen şu: karşılıksız çek ile ilgili infazı çıkmış insanlara iki sene boş vakit verdik, bu insanlar ekonomisini düzeltsin, borcunu ödesin. Eğer siz bu insanlara yeni finans kaynakları sağlamıyorsanız yani finans kurumlarıyla ilişkisini hukuken engelliyor iseniz, bu şahısların kendi ekonomik konumlarını düzeltip, borçlarını ödemesi mümkün hâle gelmez. Burada yapılmak istenen şu ise hiçbir itirazım yok: Karşılıksız çek nedeniyle cezaevine düşmüş insanları kurtaralım diyorsanız bu kadar uzun değişikliğe lüzum yoktu veya başka bir şey getirirsiniz, bütün dünyadaki gibi çek kanunu düzenlersiniz. Şimdi bu çek kanununu getiriyorsunuz, Ticaret Kanunu'nda da çekle ilgili hükümleri getirecek misiniz? Bakın, dünyada uygulamaları vardır, eğer çek kanununu ayrıca düzenliyorsanız artık Türk Ticaret Kanunu'nda çekle ilgili hüküm getirmemeniz gerekir. Var bunun dünyada örnekleri. Bunun, müsaade edin, dünyada

örnekleri var. Eğer bir kredi müessesi olan bonodan çeki ayırıyorsanız, çek ayrı bir kod olarak hukuk hayatında yerini alır. Biz öyle yapmıyoruz; hem burada çeki düzenliyoruz hem Ticaret Kanunu'nda çekle ilgili hükümler getiriyoruz. Şimdi, buradaki sıkıntı ve hukuki yanlış oradan başlıyor. Bu, olayın en acı tarafı.

Şimdi, arkadaşlarımız diyor ki… İşte, benim söylediğime de tepki verdiniz, bu, Bankalar Birliğinin yasasıdır deyince.

Nasıl yasası değil? Bizim arkadaşımıza Bankalar Birliği Genel Sekreteri telefon edip, şöyle bir değişiklik vereceğiz diyor. Biraz evvel yaptığınız 600 liralık teklif de, sırf, bu, Bankalar Birliğinin söylemiyle olmuştur denilmesinin önüne geçmek için.

Değerli arkadaşlarım, bakın burası Parlamento, biz burada yasa yapıyoruz. Böyle bir yasa çalışmasında, elbette komisyon aşamasında Bankalar Birliği de görüşünü belirtir, bundan daha doğal bir şey olamaz ama dünyanın hiçbir yerinde, bir bankalar birliği, bir kanunun yapılmasında ağırlıklı etken olmaz. Eğer burada karşılıksız çek nedeniyle hapse girmiş insanları hapisten kurtaracaksak… Bakın, başka sıkıntılar da var, bonosunu vermiş, ödeyememiş, icraya verilmiş, taahhütte bulunmuş, o taahhüdü yerine getiremediği için taahhüdü ihlalden hapse girenler de var. Onların çek mağdurlarından bir farkı var mı? Hiçbir farkı yok. Niye yok? Hepsi ekonomik sıkıntı nedeniyle bu duruma düşmüşlerdir.

Bakın, son on ayda 1,5 milyon karşılıksız çek verilmiş -bu devletin resmî rakamları- 1 milyonu icraya düşmüş. Eğer, bonolar için yani aslında hakiki bir borç ikrarı gibi kabul edilmesi gereken bonolar için de bu incelemeyi yaparsak bunun da çok büyük rakamlar oluşturduğunu görürüz. O zaman ne yapalım? Gelin, bu geçici 2'nci maddeye bir hüküm koyalım, bu bonoda yani herhangi bir nedenle bir hukuki ilişkiden kaynaklanan borcunu ödeyemediği için aleyhine icra takibi yapılmış ve bu icra takibi karşılığında taahhüt vermiş insan, taahhüdünü ihlal ettiği için hapse girmişse bunlara da bir kolaylık getirelim. Bunlar da çünkü diğer çek mağdurlarından farksız insanlar.

Şimdi, çok gerçekçi bakarak olayları, sorunları çözmek mecburiyetindeyiz. Ekonominin iyiye gittiğini kimse söyleyemez. Bir ekonomik kriz nedeniyle bu kadar insan çek mağduru oluyor. Burada bankalara hiçbir sorumluluk getirmiyorsunuz; banka, önüne gelene, dilediği şekilde çek defteri veriyor, bankalar dilediği gibi herkese kredi kartı veriyor. Yakında önümüzde bir kredi kartı faciası da gelecek.

Bakın, belki sizlere de olmuştur, hiç haberiniz olmadan mektupla kredi kartı geliyor arkadaşlar. Bu olaydan bir farkı yok. Bu, önüne gelenin dilediği şekilde çek defteri almasının getirdiği sıkıntının yarattığı olaylardır. Eğer bankalar her önüne gelene… Gelin, buradan biz milletvekili olarak gidelim, bir çek defteri isteyelim, bizden neler isteyecekler. Ama öyle insanların cebinden çek defterini çıkarıp imzaladığını görüyoruz ki içiniz parçalanıyor. Çek defterini, çek yaprağını, kusura bakmayın, tabirimi mazur görün, lahana yaprağı gibi piyasaya sürersek sonucu bu noktaya getiririz.

Dün burada konuşan arkadaşlarımız, "İşte, piyasaya para giriyordu." diyorlardı. Yani ben fiktif diyorum, arkadaşlarım "Bu bir kâğıt üstünde yani kaydi paradır." diyorlar. Eğer bir ülkede paranın değeriyle, paranın kendisiyle oynarsanız suç oluşmuyor mu? Yani hiçbir ekonomik gücü olmayan insanlara çek keşide etmenin, vadeli çek keşide etmenin yolunu açarsanız bu ekonomiye iyilik değildir. O zaman gelin, bono lehtarı lehine de bazı düzenlemeler getirelim. Çek dediğiniz bir özel hukuk ilişkisinden kaynaklanan olaya Parlamentonun müdahale etme hakkı yoktur. Çünkü Türk hukuk sisteminin kabul ettiği sistem bir akit serbestisi sistemidir. Eğer akit serbestisi sistemini içinize sindiriyorsanız, kabul ediyorsanız, o zaman buna hukuken müdahale etmeyeceksiniz. Kendi mecrası içinde vadeli çek olayı gelinceye kadar Türk hukukunda karşılıksız çek keseni zaman zaman dolandırıcılıktan, zaman zaman da görevini suiistimalden yargılardı ceza kanunları. Biz buna ayrı bir suç yaratmaya başladık. Hiç kimsenin böyle bir suç yaratma hakkı yok. Özel hukuk ilişkisine müdahale edemezsiniz. Bu sefer bono için de etmek mecburiyetindesiniz. Eğer bono için buna müdahale etmiyorsanız çekin başka ne özelliği var? Çek kural olarak bankalar üstüne çekilir ama bir havale müessesesi olduğu için şahsın üstüne de çek çekebilirsiniz. O zaman ne yapacaksınız? Olay yanlıştır, baştan sona yanlıştır.

Çek Kanunu çıkacak. Herkes niçin bu çek kanuna destek verecek biliyor musunuz? 2 bin, 3 bin, 5 bin, 10 bin, kaç bin kişiyse, yılbaşını cezaevinde geçirmesin, çünkü bu insanlar bir ekonomik modelin neticesi oralara düşmüştür diye bu kanuna destek verilecek. Yoksa hukukçu olarak bu kanunu savunmak mümkün değildir. Hakikaten mümkün değildir, çok iyi niyetimle söylüyorum. Bono mağdurunun günahı nedir? Bunu bana birisinin izah etmesi lazım. Yoksa bu yasayla… Biz alışığız torba yasalarda, hiç alakasız kanunların içinde birçok kanunda değişiklik yapmaya. Bir an akla şu gelebilir: "Canım o İcra İflas Kanunu'nu ilgilendiren bir konu!" Birçok torba kanunda hiç alakasız kanunları bir arada düzeltmedik mi, değiştirmedik mi? Bunda da bir maddeyle bir fıkraya yeni bir ilave cümleye koyarak aynı şekilde bono mağdurlarını da kurtarırsınız. Bu getirdiğiniz sistemde insanların cezaevinden çıkmasını iki seneliğine ertelersiniz. Gene aynı şekilde bu insanlar iki sene sonra tekrar cezaevlerine girmeye başlarlar. Bu sistem, bu getirilen sistem onu doğruluyor.

 

Etiket: karşılıksız.çek, çekkanunu, ekonomik.kriz, çek.yasası, banka, cezaevi, ceza, çek, karşılıksızçek, kanun, hukuk, bono