Yeni Çek Yasası; CHP muhalefet şerhi

YENİ ÇEK YASASI'NA CHP ADALET KOMİSYON ÜYELERİNCE VERİLEN MUHALEFET ŞERHİ

Adalet Bakanlığınca hazırlanan ve 14 Nisan 2009 tarihinde TBMM Başkanlığına sevkine karar verilen yeni Çek Kanunu Tasarısının geneli üzerindeki görüşmeler Adalet Komisyonunda yasa ve usul hükümlerine aykırı bir şekilde çalışmış ve bize göre yok hükmünde olan bir rapor düzenlemiştir.

Türkiye gündeminde önemli yer tutan ve bir an evvel mecliste görüşülmesi için tüm kesimlerin talepte bulunduğu Çek Kanunu Tasarısı 6 ay gibi bir süre uyutulmuş ve Adalet Komisyonu toplantıya çağırılmamıştır. 03-04 Aralık 2009 günleri yapılan Adalet Komisyonu toplantıları sonucunda çek yasa tasarısı tüm yapıcı eleştirilerimiz ve önerilerimiz hiçe sayılarak, iktidar partisi üyelerinin oyları ile meclis genel kuruluna sunulmak üzere kabul edilmiştir.

Öncelikle belirtmek isteriz ki, yürürlükteki 3167 Sayılı Çekle Ödemelerin Düzenlenmesi ve Çek Hamililerinin Korunması Hakkındaki Kanunu ortadan kaldıracak olan bu çek kanunu tasarısı ile sorunların çözülmesi mümkün olmadığı gibi, ortaya yeni sorunlar çıkacaktır.

Çek; genel olarak özel hukuk alanını ilgilendiren bir senet türüdür. Çek; tıpkı diğer kambiyo senetleri gibi Türk Ticaret Kanununda düzenlenmiştir. Çek, belirli bir bedelin kayıtsız koşulsuz ödenmesi havalesini içeren bir kambiyo senedidir. Çek, bir ödeme aracı olup, bu araç dışında, vadeli bir alışverişin aracı olarak kullanılamaz. Çekin fonksiyonu Türk Ticaret Kanununda tanımlanmıştır. Karşılıksız çek keşide etme suçları, ticari ilişkiden kaynaklanan bir edimin yerine getirilmemesi eylemine dayanmaktadır. Yargıtay'ın Adalet Komisyonuna gönderdiği görüşte de açıkça saptandığı üzere bir ticari ilişkiden kaynaklanan borcun yerine getirilmemesinin suç olarak tanımlanması ve ceza yaptırımı getirilmesi, ceza hukuku genel ilkeleri ile çatışmaktadır. Suç genel teorisinde tanımlanan sorumluluk esas ve ilkelerine aykırı olarak suç tipi kurulması kabul edilemez. Komisyondaki görüşmeler sırasında karşılıksız çek keşide etmenin ceza yaptırımına bağlanmasının nedeni; "Çekin karşılığının ödenmesini sağlamaktır" şeklinde açıklanmıştır. Bu anlayışta belirtildiği şekliyle özel hukuk alanındaki bir ticari ilişkiden doğan alacağın ödenmesini sağlamak için ceza ihdası, hukukça kabul edilebilir bir durum değildir.

Anayasamızın 38. maddesi hükmü, özel kaynaklı taahhütlerden doğan borcun ihlaline bir suç ve ceza hükmünün bağlanamayacağına amirdir. Yine Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ek protokol birinci maddesi, "Hiç kimsenin borcundan ötürü özgürlüğünden mahrum bırakılamayacağını" hüküm altına almıştır. Çek karşılığının çıkmaması bir taahhüt ihlalidir. Buna hapis cezası öngörülemez. Yasa koyucu, bu ihlale hapis cezası dışında değişik hukuki yaptırımlar öngörebilir. Tasarı ve Adalet Komisyonunun görüşü bu yönüyle Anayasa ile çatışmaktadır.

Çekin ekonomik işlevinin güçlendirilmesi ve çeke karşı güvenin yükseltilmesi için bankaların sorumluluğu alanında özel düzenleme yapılmalıdır. TTK’nın çek ile ilgili hükümleri özellikle TTK 695. maddesi hükmü uyarınca Bankaların sorumluluğunun arttırılması, hatta karşılıksız çek bedelinin tamamından sorumlu olması öngörülmelidir. TTK 695. maddesi hükmü uyarınca, bankalar çek vermekle; çek hesap sahibine verdikleri çekin karşılığının bulunduğunu ve bu karşılılık üzerinde hesap sahibinin tasarruf hakkı ve yetkisinin bulunduğunu açıkça kabul etmişlerdir. Bu hüküm görmemezlikten gelinerek bankaların sorumluluğunu yok denecek düzeyde tutarak toplumdaki sorun aşılamaz. Çekin TTK’da belirlenen hukuki nitelikleri dikkate alındığında karşılıksız çek keşide etmenin, suç olarak tanımlanması ve bunun için hapis cezası öngörülmesi kabul edilemez. Sorunu çözmek için çıkarılan yasalar, sorunu çözmemiş tam aksine sorunları artırmıştır. Bankaların sorumluluğunu gözardı etmeye çalışan anlayış, sorunun çözümünü, yükü halkın sırtına yüklemekte görmüştür. Hapis cezaları ile sorunlar 20 yıldır çözülmemiştir. Ceza, ilk defa denenecek bir yöntem değildir. 20 yılı aşkın bir süredir ceza uygulaması ile sorun çözülmemiştir. Bu tasarı, her yönüyle hukukun temel ilkelerine, modern ceza hukukuna aykırıdır. Toplumsal sıkıntıları çözecek, toplumdaki beklentileri karşılayacak, ihtiyaçları giderecek nitelikte değildir.

Tasarıda, çeke kendisinden beklenemeyecek işlevler yüklendiği kanunun birinci maddesinde görülmektedir. Bu düşünce doğru değildir. Zira kayıt dışı ekonominin, kayıt altına alınması, terörün finansmanının önlenmesi ve kara paranın aklanması gibi hususlar mali mevzuatta ya da ilgili başka kanunlarda yapılacak düzenlemeler ile gerçekleştirilmelidir. Diğer taraftan, tasarıda TTK’nın çeki düzenleyen hükümlerine aykırı bir şekilde; çekini tacir olan ve tacir olmayan kişilere verilecek çekler ve hamiline düzenlenecek çekler olarak 3 ayrı gruba ayrılması da uygulamada çok büyük sorunlara neden olacaktır. Yine karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı için bankaların bin Türk Lirasına kadar sorumlu olmaları da çok yetersizdir. Zira, yukarıda belirttiğimiz gibi uygulamada yaşanan sorunların önemli bir nedeni bankaların sorumluluklarının yok denecek kadar az olmasından kaynaklanmaktadır.

Komisyonda kabul edilen tasarının 5. maddesinde "Karşılıksız çıkan her bir çek yaprağı için bin beş yüz güne kadar adli para cezası" öngörülmektedir. Bu para cezasının çek bedelinin karşılıksız kalan kısmından az olamayacağı da hüküm altına alındığına göre, adli para cezasının üst sınırının olmadığı ortadadır. Çek bedelini dahi ödeyemeyen borçluların her bir çek için hükmedilen adli para cezalarını ayrıca ödemesi nasıl mümkün olacaktır. Yasa gereği ödenmeyen adli para cezaları hapis cezasına dönüştüğünden yukarıda belirttiğimiz gibi Anayasamızın 38. maddesi hükmü hiçe sayılmaktadır. Tasarının Komisyonda AKP milletvekillerinin önergesi ile değişen ek 2. maddesi ile karşılıksız çek nedeniyle haklarında soruşturma ve kovuşturma başlatılmış ya da, kesinleşmiş bir hükümle mahkum olmuş kişilere 2 yıllık bir ödeme süresinin verilmesi sorunun ancak çok küçük bir kısmının geçici olarak ertelenmesine neden olacaktır.

Adalet Komisyonunda kabul edilen tasarının bu hali ile meclisten geçmesi hiçbir işe yaramayacaktır. Aradan geçecek çok kısa bir süre içerisinde tasarının yasallaşmasından sonra ortaya çıkacak çok sayıdaki yeni sorunları çözmek için bu kanunla ilgili değişiklik talepleri meclis gündemine gelecektir.

Adalet Komisyonundaki görüşmelerde belirttiğimiz ayrıntılı düşüncelerimiz, işbu muhalefet şerhimizin bir eki niteliğindedir. Komisyondaki görüşlerimiz kapsamında muhalefet şerhimizi saygı ile sunuyoruz.

Halil Ünlütepe
Rahmi Güner
Turgut Dibek
Ali Rıza Öztürk
Ali İhsan Köktürk

CHP, ANAYASA MAHKEMESİNE YENİ ÇEK YASASI İPTAL BAŞVURUSU İÇİN KARAR VERME AŞAMASINDADIR..
BANKALAR VE BAZI ÇIKAR ÇEVRELERİ, ANAYASA MAHKEMESİNE GİDİLMEMESİ VE BU YENİ ÇEK YASASI’NIN İPTAL EDİLMEMESİ YÖNÜNDE TELKİN VE LOBİ FAALİYETLERİNDE BULUNMAKTALAR. (TBB, TOBB, BARO VE FİNANS ÇEVRELERİ.)
BİZ SESSİZ KALDIĞIMIZ MÜDDETÇE BU ÇIKAR ÇEVRELERİNİN İŞLERİNİ KOLAYLAŞTIRMIŞ OLURUZ.
BİLDİĞİNİZ GİBİ BU ÇEK YASASI ERTELEME MADDESİNİN İPTALİ İÇİN İZMİR ASLİYE CEZA MAHKEMESİ, ANAYASA MAHKEMESİNE BAŞVURUDA BULUNDU.
CHP ANAYASA MAHKEMESİNE GİTMEZ!
ANAYASA MAHKEMESİ, İZMİR A.C.MAHKEMESİNİN GEÇİCİ 2. MADDE İPTAL İSTEMİNİ KABUL ETSE VE ERTELEME İLE İLGİLİ GEÇİCİ 2. MADDEYİ İPTAL ETTİĞİNİ DÜŞÜNÜN!!
NE OLACAK?

Deniz BAYKAL
Genel Başkan
0312 420 52 64
0312 420 52 65
Fax:0312 4205282

Hakkı Süha OKAY
Grup Başkanvekili
0312 420 52 67
0312 420 52 68
Fax: 0312 4205280

Kemal KILIÇDAROĞLU
Grup Başkanvekili
0312 420 52 73
0312 420 52 74
Fax: 0312 4205282

Kemal ANADOL
Grup Başkanvekili
0312 420 52 70
0312 420 52 71
Fax: 0312 4205282

Mustafa GÜL
Grup Amiri
0312 420 52 81
Grup Danışmanları
0312 420 52 76
0312 420 52 77

KORKULU RÜYA GÖRMEKTENSE HİÇ UYUMAMAK DAHA İYİDİR

EN İYİ YAPACAĞIMIZ ŞEY ARAMAK VE SESİMİZİN DUYULMASINI SAĞLAMAK..